Historische mast na restauratie terug op ‘t Rond in Zeist

ZEIST Zaterdag 22 april 2023, 6.30 uur. De mannen van het service-team staan voor de werkplaats van de gemeentewerf. Knaloranje kleding, bekertjes koffie. Twaalf man sterk bespreken ze het plan van aanpak. Het zwaarste deel van de mast duwen een paar sterke mannen op een affuit door het hart van Zeist. Het lichtere bovendeel gaat op een vrachtwagen. De kroon wordt liefdevol neergezet in een bestelauto die ook meerijdt in de optocht.

,,We zijn met twaalf man. Een paar oudere medewerkers die weten hoe het moet en de jongeren die het moeten leren,’’ zegt Martin van Rossum, de voorman van het serviceteam. Deze klus valt sinds 2017 onder zijn verantwoordelijkheid. Toen ging zijn voorganger Rien Peterse met pensioen. 

AUTHENTIEK

,,Hartstikke mooi werk’’, noemt Van Rossum deze bijzondere klus. Het begeleiden van het proces om tot de vervanging van de oude mast te komen deed hij ook met veel plezier. ,,Met verschillende organisaties hebben we beschreven aan welke criteria de mast moet voldoen en die hebben we in een plan van eisen gezet. De mast moest identiek zijn aan het origineel. Zoveel mogelijk authentieke onderdelen moesten worden hergebruikt. Zo hebben we het beslag met de vlaggenstokhouders laten zandstralen en opnieuw laten coaten bij een bedrijf in Cothen. Het resultaat mag er zijn.’’

BEETJE SPANNEND

De voorman vindt het een beetje spannend, vandaag. Voor het eerst gaat de vernieuwde mast de lucht in. Het is toch de mast die de bevolking van Zeist in 1938 schonk aan de gemeente, om de viering van het veertigjarig regeringsjubileum van Koningin Wilhelmina luister bij te zetten en dat mag niet misgaan. 

Lees verder onder de video

,,De originele mast kon echt niet meer. Die moesten we vorig jaar afkeuren, dat was echt niet veilig meer.’’ En dus stond er op Koningsdag 2022 een gehuurde vlaggenmast op ‘t Rond. Elk ander dorp zou er blij mee zijn geweest maar wie de Zeister mast kende, kon alleen maar wat weemoedig kijken naar het standaardexemplaar. De Zeister mast is immers een kunststuk, ontworpen door een van de belangrijkste ontwerpers van de voormalige Zilverfabriek Gerritsen aan de Karpervijver, Gustav Beran.

VERROTTE PAAL

Gelukkig heeft de gemeente Zeist de verrotte paal vervangen. Niet door een grove den uit de Ardennen, maar door een mast van gelamineerd hout. Materiaal dat ook wordt gebruikt als mast op zeilschepen. ,,Zo’n verlijmde mast is beter bestand tegen de weersomstandigheden’’, weet Van Rossum. De nieuwe mast kost 25.000 euro en kan naar verwachting vijftig jaar mee. 

Van Rossum is met Marcel Pluim van het plaatselijke Oranje en 4 en 5 meicomité gaan kijken bij de productie, bij Piet Blaauw Scheepstimmerfabriek in Stavoren. ,,De nieuwe mast bestaat uit twee delen. Daarvoor is gekozen omdat de gemeentewerf binnen een paar jaar verhuist naar de Johannes Postlaan. Dat end lopen met zo’n zware mast is niet te doen. De mast in twee delen kan in de toekomst met een vrachtwagen van de opslag naar ‘t Rond worden gebracht.’’

HALF ZO LANG

De koffie is op. Deel één van de klus op deze lentemorgen begint. De mannen verdelen zich rond de halve mast. De stoet zet zich in beweging. Het is nog vroeg op straat. De enkeling die zijn hondje uitlaat kijkt verbaasd naar de oranje mannen die behoedzaam door de straten lopen met het gevaarte tussen zich in. Toch is dit exemplaar maar half zo lang als de vorige versie.  

Op ‘t Rond is het passen en meten. Het zware onderdeel moet precies in het gat dat door het jaar heen bedekt is met gras. Een precisieklusje voor de mannen van het serviceteam. Het bovendeel wordt eraan  bevestigd. Bouten en moeren krijgen een klodder vet. Stevig aandraaien en dan is het tijd voor de kroon. Als alles vastzit, worden de tuien vastgemaakt. De kraanwagenmachinist takelt de mast kalm en voorzichtig omhoog. Het lukt! De nieuwe mast staat. De klus is geklaard, de mannen moeten de tuien alleen nog even bevestigen aan de polsdikke metalen kabels aan de wegkant. En dat lukt niet. Ze komen overal een kleine tien centimeter tekort. Koortsachtig overleg. Welke bouwmaterialenhandel is open zodat we nu materiaal kunnen halen om de tuien te verlengen? Of hebben we nog iets liggen, op de gemeentewerf? 

REDDER IN NOOD

Hulp komt uit onverwachte hoek. De jonge chauffeur van de kraanwagen heeft altijd wel wat spul bij zich om problemen op te lossen. Uit een la tovert hij een handvol zware harpklemmen tevoorschijn. Het probleem is de wereld uit.

Op Koningsdag volgt de voltooiing van dit huzarenstukje. Dan gaan de mannen van het serviceteam met de hoogwerker tot aan de kroon om de 49 vlaggen in de mast te bevestigen, cirkelend omhoog in vier kleuren: rood, wit, blauw en oranje.

Hier kun je zien hoe de vlaggenmast wordt opgetuigd. Een video uit 2016.