Joke Folmer op 99-jarige leeftijd overleden

ZEIST Verzetsheldin Joke Folmer uit Zeist is op maandag 12 december overleden in haar woonplaats Schiermonnikoog. Folmer redde het leven van honderden mensen, voornamelijk piloten. Omroep FryslânDOK maakte dit voorjaar een gedramatiseerde film over Folmer. De documentaire speelt grotendeels in Zeist, de toenmalige woonplaats van de meest onderscheiden vrouw in het Nederlandse verzet. 

Joke Folmer is in 1923 geboren in Hoofddorp. Kort na haar geboorte ging zij met haar ouders naar Nederlands-Indië. Daar bleef ze tot haar zestiende. Ten tijde van de Duitse aanval op Nederland in 1940 was zij zeventien jaar en zat op het Christelijk Lyceum aan de Lindelaan in Zeist. Ze ging op verzoek van een leraar met huiswerk langs bij haar ondergedoken hartsvriendin Rosette Bannet aan de Waterigeweg. Die vriendschap was de reden dat Folmer in het verzet terecht kwam.

De vooraanstaande Joodse familie Bannet had  een fabriek gehad waar broedmachines werden geproduceerd. Vader en moeder Bannet en hun vier kinderen Joop, John, Rosette en Nettie, werden later gedeporteerd naar Auschwitz. Daar zijn ze vermoord. 

Nadat de familie Bannet was opgepakt, ging Joke voedselbonnen en munitie rondbrengen. Als pilotenhelpster redde ze honderden mensen. In 1944 werd ze gearresteerd en ter dood veroordeeld. Ze kwam met een groep andere gevangenen in Duitsland terecht. Bij Dresden zetten de Russen de deuren van de gevangenis open, waarna Joke en de anderen na een wekenlange voettocht in een Amerikaans kamp terechtkwamen. Moe en verzwakt bereikten ze bevrijd Nederland. Joke was toen pas 22 jaar.  

Op Schiermonnikoog richtte Joke het 4 mei-comité op. Op scholen ging ze vertellen over haar oorlogservaringen. Ze organiseerde reünies voor geallieerde vliegers en hun familie en bracht hen in contact met de Nederlandse burgers die hen hadden laten onderduiken. Joke zorgde ervoor dat er gedenksteentjes, ‘Stolpersteine’, gelegd werden bij huizen waar Joden in de oorlog woonden. Ook voor het huis van Rosette Bannet in Zeist, de in Auschwitz vermoorde schoolvriendin, is een gedenksteentje geplaatst.

Dick van de Kamp van het Zeister Historisch Genootschap werkt aan een boek over Joke Folmer en bezocht haar nog recent, op 17 november, op Schiermonnikoog. Hij gaf de informatie voor dit artikel.