Christiaan wilde gebouwen geïnspireerd op het Zeister Broeder- en Zusterplein neerzetten in Christiansfeld.
Christiaan wilde gebouwen geïnspireerd op het Zeister Broeder- en Zusterplein neerzetten in Christiansfeld. Foto: archief

Koning Christiaan VII bezocht Zeist

17 augustus 2021 om 16:29 Algemeen

In de serie Hoog bezoek aan Zeist maken we dit keer een sprongetje terug in de tijd. We gaan naar 28 juni 1768, de dag waarop koning Christiaan VII van Denemarken en Noorwegen de kolonie van de Hernhutters in Zeist bezocht.

door Maarten Bos

Zeist - De stichter van de Evangelische Broedergemeente, Graaf von Zinzendorf, was verwant aan de Deense koning Christiaan VI. Zinzendorf was zelfs bij diens kroning aanwezig geweest. Christiaan VII was daar ongetwijfeld van op de hoogte en was ook op andere gronden geïnteresseerd in de Hernhutters. Zo verrichtten de Hernhutters zendingswerk op Groenland, dat aan Denemarken toebehoorde. De Zeister Frankrijkdeskundige en royaltyspecialist Anne Louis Cammenga vertelt erover.
Anne Louis: “In Zeist raakte Christiaan onder de indruk van wat hij aantrof. Hij liet zich dan ook graag nader adviseren door leden van de Broedergemeente over zaken rond de Hernhutter bouwwerken in Zeist. Zijn lijfarts Struensee was hierbij aanwezig. Koning Christiaan VII deed verder aan fondsenwerving en het ronselen van arbeidskrachten voor het project dat hij zich nu had voorgenomen te realiseren. Christiaan wilde gebouwen geïnspireerd op het Zeister Broeder- en Zusterplein neerzetten in Christiansfeld in Jutland in Denemarken. Dat gebeurde ook. De Deense Hernhutterkolonie, gebouwd met onder meer bouwlieden uit Zeist, kwam in 1773 gereed. Sinds 2015 staat de Deense kolonie op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Een feit waar ook ons dorp Zeist beslist trots op mag zijn. Christiansfeld is de eerste Deense stad die volledig planmatig is opgebouwd.
Inmiddels kwam Christiaan VII zelf in zwaar weer terecht. De koning werd geestesziek en als gevolg daarvan kwam de werkelijke macht bij zijn lijfarts, Struensee, te liggen. Deze arts ging ook nog eens een amoureuze relatie aan met ‘s konings echtgenote, Caroline Mathilde. De moeder van de koning, Juliana, greep in. Struensee werd gevangen gezet en in 1772 onthoofd. De van origine Engelse overspelige echtgenote van de koning werd, na lange onderhandelingen tussen de Denen en de Engelsen, geïnterneerd in Celle nabij Hannover. Daar overleed ze in 1775, pas 23 jaar oud. Haar kinderen heeft ze nooit meer gezien. Deze feiten zijn vereeuwigd in de roman Het bezoek van de lijfarts van de Zweedse schrijver Per Olov Enquist (1934-2020). Over de liefdesrelatie tussen Struensee en Caroline is in 2012 de bekende film The Royal Affair gemaakt. Mads Mikkelsen speelt hierin de rol van de lijfarts.
Struensee was aan de macht van 1770 tot 1772 en voerde in die tijd vele hervormingen, zoals vrijheid van godsdienst, door. Na zijn dood kwam de macht te liggen bij Juliana en haar zoon Frederik, die heel veel vernieuwingen weer terugdraaiden. In maart 1808 overleed Christiaan VII, die voornamelijk in naam koning was geweest. Zijn zoon Frederik, die al vanaf 1784 regent was geweest, werd in 1808 Frederik VI van Denemarken en Noorwegen. Deze Frederik VI voerde juist weer vérstrekkende liberale vernieuwingen door.’’

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie