Monument van onschatbare waarde

Wethouder Fluitman kreeg vrijdag 11 september een bijzonder herdenkingsboek: ‘Dan komen angst en wanhoop aangeslopen’, over het onderduiken van Joden in Zeist. Het beschrijft in detail de mensen en plekken waar in de oorlogsjaren waarschijnlijk tussen de 350 en 500 joden ondergedoken hebben gezeten in Zeist.

Zeist - Door het onderzoek dat aan dit boek vooraf ging bleek dit aantal veel hoger te zijn dan men in de afgelopen 75 jaar dacht. De auteurs verwachtten dat het er misschien honderd zouden zijn.
Het lijvige boek - 630 pagina’s - beschrijft de vaak schrijnende situaties van onderduikers en de risico’s, die onderduikgevers liepen. Een aantal van de onderduikgevers heeft hun barmhartigheid ook met de dood moeten bekopen nadat zij door andere stadsgenoten waren verraden. Bij ruim vijftig acties werden circa 150 joodse onderduikers en 35 helpers gearresteerd.
Het boek werd in negen maanden geschreven door Gerrit van der Vorst (73) en zijn vrouw Heleen bij ‘t Vuur (70), die sinds september 2019 honderden uren research in dit project stopten. Zij werden tot dit werk geïnspireerd doordat hun woning aan de Waterigeweg tijdens de tweede wereldoorlog een doorgangshuis was voor tien joodse onderduikers Onder hen was de dichteres Hanny Michaelis. Haar dagboeken vormden een inspiratiebron voor het boek en de titel ‘Dan komen angst en wanhoop aangeslopen’ is ontleend aan het gedicht Dit leven, dat ze in Zeist schreef.
Het uitkomen van het boek was gepland rond de viering van 75 jaar bevrijding in mei van dit jaar. Bij de Covisproof-overhandiging waren vrijdag naast de wethouder en de schrijvers, slechts Dick van der Kamp, die een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de totstandkoming van dit boek en een fotograaf aanwezig.
Wethouder Fluitman noemde in zijn dankwoord het boek ‘’een belangrijk monument om de goede kanten, maar ook de minder goede kanten van de geschiedenis van Zeist levend te houden’’.

De uitgave is financieel ondersteund door de gemeente Zeist, Stichting van Tellingen-Pul, Van Veenendaal-Bot Stichting en Stichting Steun Ouderen Zeist. De eerste oplage van tweehonderd boeken is grotendeels uitverkocht. Door de publicatie van het boek is veel aanvullende informatie naar boven gekomen en die zal worden verwerkt in een addendum. Bij voldoende interesse komt er een herdruk. Belangstellenden kunnen zich tot 31 oktober aanmelden via heleen.bijtvuur@xs4all.nl.