Hoog bezoek: koning Karel X

ZEIST - In de serie Hoog bezoek aan Zeist deze laatste keer aandacht voor de Graaf Charles Philippe van Artois, de latere koning Karel X van Frankrijk, die Zeist op 7 januari 1795 aandeed. Karel werd vergezeld door Engelse troepen, officieren uit Hannover en 400 Hessische ruiters. 

door Maarten Bos

Hij trok naar landgoed Sandbergen, aan de toenmalige Arnhemmer Straatweg. De Zeistenaren moeten hun ogen hebben uitgekeken. De Zeister Frankrijkspecialist en royaltykenner Anne Louis Cammenga onderzocht deze gebeurtenissen en vertelt erover.

Anne Louis: ,,In 1789 vond in Frankrijk de Franse Revolutie plaats. Koning Lodewijk XVI, die toen regeerde, werd in 1793 onthoofd. In hetzelfde jaar gebeurde dat ook met zijn vrouw, koningin Marie Antoinette. Karel was de broer van deze koning en hem was zeker hetzelfde overkomen als hij niet tijdig gevlucht was. Vanuit het buitenland zon de graaf op plannen om Frankrijk terug te veroveren. Daarom was hij in 1795 ook in de Nederlandse Republiek. Van hieruit wilde hij Frankrijk zien terug te winnen. En daarom verscheen hij dan ook samen met legertroepen in Zeist.

Maar in 1795 bezetten de revolutionaire Franse troepen onder leiding van Pichegru de Republiek. Stadhouder Willem V week uit naar Engeland en ook Karel was genoodzaakt weer te vluchten, dit keer naar Osnabrück. Hij was ruim een half jaar in ons land geweest. Maar Karel bleef fel gekant tegen de revolutie en bleef strijden voor herstel van de macht van de Bourbons. Het was voor hem dan ook een grote genoegdoening toen hij in 1814, na de val van Napoleon, kon terugkeren op Franse bodem. Zijn broer werd toen koning Lodewijk XVIII.´

In 1824 overleed de kinderloze Lodewijk XVIII. Karel was als zijn jongere broer de logische opvolger. 

GEKROOND 

,,Hij werd in 1825 tot koning gekroond in Reims. Zijn bewind bracht onder meer veel economische voorspoed, maar geleidelijk aan werd hij conservatiever. In 1829 benoemde hij een ultra-reactionaire minister-president en in juli 1830 wilde hij zowel het parlement als de persvrijheid afschaffen, de zogenoemde Juli Ordonnances. 

De burgers kwamen daartegen in opstand en de situatie was zo ernstig dat Karel in augustus 1830 afstand moest doen van de troon.
Wie ziet wat Karel in zijn leven heeft meegemaakt, begrijpt dit echter heel goed: zijn broer en schoonzus werden onthoofd, zijn meest geliefde zoon in 1820 vermoord. Koning Karel X werd opgevolgd door een ver familielid uit een genealogische zijtak, de ‘burgerkoning’ Louis Philippe van Orleans.

AIMABEL

Karel was een zeer aimabel persoon, knap van uiterlijk en een charmeur. Hij overleed in 1836 in Gorizia en ligt daar ook begraven. Daarnaast was Karel ook diep gelovig. Vroom katholiek als hij was zou het zeker fantastisch gevonden hebben dat zijn lievelingszus Elisabeth wellicht zalig zal worden verklaard. Nakomelingen via zijn kleindochter Prinses Louise Maria zijn onder meer Keizerin-Koningin Zita van Oostenrijk-Hongarije en de Prinsen en Prinsessen De Bourbon de Parme.” 

Dit was de laatste aflevering in de serie Hoog Bezoek in Zeist.
De redactie dankt de makers voor al hun bijdragen.