Van krokodil naar dino's

7 september 2021 om 13:48

AUSTERLITZ Roland Zoer reed anderhalf jaar met een Toyota Landcruiser door de verschillende stroomgebieden van het Afrikaanse continent. Onderweg verzamelde hij DNA-materiaal van krokodillen, om deze later op basis van genetische informatie en uiterlijke kenmerken in soorten onder te verdelen. Momenteel houdt hij zich bezig met de natuur in zijn eigen provincie, maar het avontuur blijft trekken.

Carol Dohmen

Als jongetje van zeven werkte Roland Zoer als vrijwilliger bij de Stichting Artisklas in Haarlem. Weinig mensen kennen de kleinste officiële dierentuin van Nederland, maar Zoer doorliep er zijn eerste scholing op het gebied van dierverzorging en natuurbescherming. Een passie die hem niet meer zou verlaten. Tijdens zijn studie diermanagement in Leeuwarden wilde hij afstuderen in wildlife management en zijn professor verwees hem naar de universiteit van Pretoria, Zuid-Afrika. Op de vraag ‘Wat wil ik onderzoeken’ vond hij snel het antwoord: krokodillen. Zoer: ,,Ik wilde iets wezenlijk nieuws bijdragen. Er was, en is nog steeds, zoveel wat we niet over krokodillen weten. Terwijl het zulke slimme dieren zijn, en belangrijk voor het hele ecosysteem.¨

Hij organiseerde financiering van organisaties als het Prins Bernhard Cultuurfonds en Stichting Dierentuinen Helpen. ,,Van het geld kon ik stagiairs inhuren, het benodigde onderzoeksmateriaal en een auto kopen. En zo startte in 2004 een geweldig avontuur. We verzamelden DNA door heel Afrika door wat bloed af te nemen. Daarvoor moesten we die dieren natuurlijk wel eerst vangen.” Zijn ogen glimmen als hij vertelt over dwergkrokodillen: ,,Die trek je met zijn tweeën zó het moeras uit”. Maar het verhaal over ‘Moenie weggaan nie’, een vijf meter lange nijlkrokodil met een slechte reputatie als menseneter, is het spannendste. ,,Met vrienden, die op eigen risico meegingen, hebben we het dier vastgehouden. We hebben een zender op zijn lijf gebonden, zodat mensen wisten waar hij uithing. Hij was het dominante mannetje en anders hadden ze hem gedood. Maar hij hield juist het systeem in balans, omdat krokodillen roofvissen eten. Die roofvissen eten de vissen die de bevolking zelf eet. De krokodil staat bovenaan de voedselketen. Als je die beschermt, bescherm je het bijbehorende ecosysteem.”

Na een spannende periode van DNA verzamelen, moest hij de lange weg van de bureaucratie bewandelen om het materiaal in Nederland te krijgen. Zoer: ,,Vanwege wet- en regelgeving kon ik dat niet zomaar in een koffertje in Europa invoeren. Naturalis fungeerde als verzamelpunt en vandaar ging het voor analyse naar Amerika.” Hierdoor duurde het tot 2012 voordat hij zijn onderzoek kon afronden, maar toen kon hij zich aansluiten als krokodillenspecialist bij de IUCN. Inmiddels werkt hij als senior beleidsmedewerker bij de Provincie Utrecht. ,,Het leven kwam op mijn pad, met een mooi gezin. Ik bescherm nu natuur in eigen land en breng mijn kinderen de liefde voor natuur, reizen en avontuur bij. Maar ik kan nog steeds tijd vrijmaken om - als corona het toelaat - weer op onderzoek uit te gaan in Afrika!” Lachend: ,,Tot die tijd vermaak ik me met digitale dino's vangen op mijn smartphone. Zo kom ik lekker buiten in de natuur.”