Arjen Vernooij kent al zijn 120 koeien bij naam
Arjen Vernooij kent al zijn 120 koeien bij naam Agnes Corbeij

De Boer Op: ‘Koeienmest is het bruine goud’

1 maart 2022 om 09:52 Achtergrond

SCHALKWIJK Voor de een zijn de krokussen het teken dat de lente in aantocht is, voor de ander is het de geur van koeienstront, die weer over het land gereden mag worden. Een belangrijke activiteit van melkveehouders in februari, met vaak een slecht imago. Maar is dat wel terecht? Volgens Arjen Vernooij niet.

door Agnes Corbeij

Tot 16 februari mogen boeren geen mest uitrijden over hun land. Als de ondergrond bevroren is, worden de meststoffen niet door het gras opgenomen en komen ze in het grondwater of slootwater terecht. Daarom sparen boeren hun mest in de winter op tot half februari. Dan zitten de kelders onder de stallen vol en zijn agrariërs blij dat ze weer los kunnen. 

De boer op… in februari

Zaaien, oogsten, melken, scheren; we weten ongeveer wat de boer allemaal doet op zijn bedrijf. Maar achter de staldeuren gebeurt er nog veel meer bij de agrariër in de Kromme Rijnstreek. In de serie ‘De boer op…’ gaan we iedere veertien dagen op bezoek bij een van hen om te vragen wat zij deze maand allemaal doen. Eerder leerden we over het sorteren en koelen van fruit, het vangen van mollen en het snoeien van fruitbomen. Deze week gaan we mest uitrijden bij de familie Vernooij in Schalkwijk.

Arjen Vernooij heeft een melkveebedrijf met ruim 80 hectare grond en 120 melkkoeien aan de Beusinchemseweg in Schalkwijk, boerderij Den Oord. Hij nam het bedrijf over van zijn vader, die met zijn 77 jaar nog geregeld op het bedrijf te vinden is. Arjen is getrouwd met Rosemarij, samen hebben ze vier kinderen. Beiden deden een agrarische opleiding. Rozemarijn werkt bij Dagcentrum Utrecht Oost in ‘t Goy. 

IN DE NACHT Arjen rijdt de mest van zijn koeien niet zelf uit over het land. ,,Ik laat het door loonwerkers doen. Op 16 februari mocht het weer, sommigen zijn in de nacht van 15 op 16 meteen begonnen met rijden. Hier begonnen ze op de dag zelf. De kelder zit zo goed als vol, dus het is hard nodig.” 

Het is goed dat die regels er zijn, zoals het vroeger ging was niet goed. Maar de onzekerheid is lastig.

Zoals bij vele activiteiten van agrariërs is ook het uitrijden van mest gecompliceerder geworden. Waar vroeger gewoon alle mest die er was over het land verspreid werd, zijn er tegenwoordig veel meer regels. Zo mag mest niet meer in de lucht gespoten worden, maar moet het in de bodem geïnjecteerd worden. Ook mag langs de slootkanten geen mest uitgereden worden en zit er een maximum aan de hoeveelheid die per hectare uitgereden mag worden. 

DEROGATIE Arjen: ,,Het is goed dat die regels er zijn, zoals het vroeger ging was niet goed. Dan belandde een teveel aan mest in het oppervlaktewater. Maar de onzekerheid is erg lastig.” Daarmee doelt Arjen op Europese regelgeving. ,,Europa bepaalt hoeveel mest we mogen uitrijden. Al vele jaren krijgt Nederland een vrijstelling van Brussel, om meer mest uit te rijden dan andere landen. Die is er nu nog niet en het is onbekend of die wel komt.” 

Deze vrijstelling, derogatie genoemd in de sector, krijgt Nederland wegens het klimaat en de bodem, waardoor meer mest opgenomen wordt door het gras. Wegens veranderende regelgeving is nu onduidelijk of Nederland deze derogatie nog wel krijgt. ,,Dat brengt onzekerheid met zich mee. We moeten nu kiezen wat we doen, meer mest afvoeren of niet. Achteraf weten we pas of we anders hadden moeten handelen.” 

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland adviseert agrariërs om er rekening mee te houden dat er geen derogatie komt. Echte duidelijkheid wordt pas in de zomer verwacht, als de meeste mest al uitgereden is. Arjen: ,,Dan kan het toch zijn dat we achteraf meer mest hadden kunnen uitrijden. Toch zonde.” 


In de hele regio wordt sinds 16 februari weer mest uitgereden, hier vlakbij ‘t Goy  met de watertoren van Werkhoven op de achtergrond - Agnes Corbeij

Om agrariërs goed te informeren organiseerde het Waterschap Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR) in onze regio begin februari een informatieavond over het uitrijden van mest. Tijdens die avond werden vragen beantwoord zoals ‘Mag je bemesten langs een dijk?’ en ‘Welke afstand moet je houden bij werkzaamheden langs een greppel?’ Arjen: ,,Ik heb mijn loonwerker gevraagd hiernaar te luisteren. Hij is helemaal op de hoogte.”

BRUINE GOUD Arjen is niet blij met de beeldvorming rondom mest. ,,Door alle negatieve aandacht kijken mensen vies naar mest. Natuurlijk, het stinkt, maar mest is keihard nodig voor circulaire landbouw. Dat is waar we naartoe willen. Dat is het natuurlijke proces. Eigenlijk is mest het bruine goud. Als we geen mest uitrijden, hebben we meer kunstmest nodig om opbrengst te behalen en melk te leveren. Dat moet niet de bedoeling zijn.”

Natuurlijk, het stinkt, maar mest is keihard nodig voor circulaire landbouw. Dat is het natuurlijke proces.

Het teveel aan mest wordt afgevoerd naar collega’s die te weinig hebben. ,,In sommige regio’s is teveel, maar in andere te weinig. We kunnen de mest altijd kwijt. Als het niet op ons eigen land is, dan wel bij een andere agrariër, vaak akkerbouwers. Als ik mest af laat voeren gaat het bijvoorbeeld naar de Betuwe.” 

BIOLOGISCH Arjen heeft wel eens overwogen over te stappen naar de biologische veehouderij. Rozemarijn deed er een opleiding voor. Toch is het niet gebeurd. ,,Ik ben zelf erg geïnteresseerd in de fokkerij. Door goed te kruisen betere koeien maken, vind ik boeiend. Als je een biologisch bedrijf hebt, ben je ook op dat vlak aan strenge regels gebonden. Dat houdt me tegen.”

Ook is er te weinig vraag naar biologische producten in Nederland. ,,Het is nog steeds een niche. Bij de melkfabriek waar wij leveren, FrieslandCampina, is een wachtlijst. Een melkfabriek wil niet meer biologische producten produceren dan waar vraag naar is. En de meeste consumenten kopen nog steeds de goedkoopste melk.”

KRUIDEN Toch doet Arjen wel een en ander voor een verbetering in de balans tussen veehouderij en natuur. ,,Onkruid verdelgen doen we weinig en als het nodig is pleksgewijs. Ook hebben we kruidenrijk grasland gezaaid, zoals weegbree. Dat lusten de koeien ook en wordt vanuit de melkfabriek gestimuleerd. Ik wilde ook iets voor weidevogels doen, maar daarvoor hebben we teveel bomen in de buurt. Daar zitten kraaien en eksters die de weidevogels de baas zijn.” 

Arjen vertelt dit verhaal en vele andere verhalen vaak aan de bezoekers op het bedrijf. ,,We doen mee aan boerderijeducatie, ieder jaar ontvangen we zo’n tien schoolklassen, dat is erg leuk. Kinderen zijn eerlijk.”

In de hele regio wordt sinds 16 februari weer mest uitgereden
Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie