Dohmen draaft door: Ruilspel

Als ’s avonds om kwart over negen de bel gaat, schiet ik overeind vanonder mijn kleedje op de bank. Het kleedje vanwege de thermostaat-op-proteststand, de bank vanwege een lijf dat na een coronabesmetting eveneens problemen met de energiehuishouding heeft. 

Het indringende geluid van de bel verdrijft acuut de vermoeidheid en kou. Wie is dat? Eigen volk komt achterom, het is te laat voor een collecte. Ik heb ook geen zin in een onheilstijding. Achterdochtig gluur ik door het raam van de erker. Zeist is tenslotte kampioen inbraken en wie weet komt zo’n dievenfiguur even checken of ik thuis ben. Maar gelukkig is Austerlitz Zeist niet: een beugelbekkie met een ontwapende glimlach boven een verkreukelde scoutingblouse stelt me meteen gerust. Ik snel naar de voordeur. Twee jongens van scoutingclub Doorn spelen het ruilspel. Of ik iets wil ruilen? Ze houden een spuuglelijke tas voor mijn neus en een boek. ‘Over een Chinees’, prijst het ene jochie zijn handel aan.

Ik sta in dubio wat ik zal aannemen voor, ja, wat heb ik eigenlijk in de aanbieding? Op dat moment verschijnen er uit het niets nóg twee scouts, die ook iets te ruilen hebben. Ik moet denken aan de tijd dat er nog lifters bestonden. Dan stond er een leuk, licht bepakt meisje langs de weg en zodra je stopte om haar mee te nemen, kwam er uit de bosjes een bonkige jongeman met twee beulen van rugzakken tevoorschijn. Dat moest je dan allemaal in je autootje zien te proppen. Mooie tijden. In het hier en nu houdt scout drie een fles onder mijn neus. Of ik weet of dit alcohol is, want dat mogen ze niet aannemen. Nu weet ik dat lezen en rekenen een punt van aandacht is onder jonge mensen, op het etiket staat overduidelijk 10% alcohol. Maar het is wat laat voor een ongevraagde leesles en de fles ziet er verleidelijk uit. Als ik aanbied om hem te ruilen voor een fles cola, klaren de gezichten op. Ik zie in de kelder nog een oude poffertjespan staan, die ruil ik voor de Chinees. Opgetogen vertrekken de scouts met hun buit richting Doorn. ‘Goed doorlopen jongens’, roep ik ze na, want het wordt al donker.

Terug op de bank overdenk ik het ruilspel. Het is toch fantastisch hoe dat werkt! Die kinderen beginnen met niks, bellen aan bij een wildvreemde en daarna ontstaat een razendsnelle opwaardering. Een handvol paperclips kan op een avond een tosti-ijzer worden. Een oude krant een badlaken. Stel je voor hoe mooi de wereld zou zijn als we allemaal het ruilspel gingen spelen. We beginnen met het geven van vriendelijkheid aan onbekenden, die waarderen we op met vrijgevigheid en we zorgen dat ze thuiskomen met gastvrijheid en gelijkwaardigheid. Tussentijds kunnen vertrouwen, samenwerking en begrip tijdelijk van eigenaar wisselen. Allemaal gratis eigenschappen die deels onbenut in onze maatschappelijke kelders liggen te verstoffen, waar ze door wantrouwen, procedures en starheid worden aangevreten door de pissebedden. Hoe eenvoudig is het om mensen blij te maken! Ik roep op tot het grote maatschappelijk ruilspel. We gaan aanbellen bij gemeentes, de belastingdienst, eigenaren van leegstaande panden, al die instanties die mensen die niks meer hebben, iets te bieden hebben. We vragen om een ruildienst. Liefst niet te laat op de avond. 

Carol Dohmen