Dohmen draaft door: Boodschap

Wanneer de dagen korter worden en de klok een uurtje teruggaat, dan weet je: gezellige dagen in aantocht. Lichtjes aan, verwarming graadje hoger, gezellig op televisie naar de intocht van Sinterklaas kijken. O wacht, het is 2022. Energie is vanwege de oorlog in Oekraïne en een volstrekt ondoorgrondelijk economisch web, onbetaalbaar geworden. De lichtjes blijven uit, net als de verwarming. Gehuld in dikke truien zou het, onder een kleedje op de bank, nog best gezellig kunnen worden. De tv geeft tenslotte ook licht. Maar helaas. Je kunt het licht dat door de tv verspreid wordt wel zien; inhoudelijk leiden de beelden en verhalen ons steeds dieper het duister in. Zelfs de intocht van Sint en het Sinterklaasjournaal brengen narigheid en verwarring.

Voor kinderen gaat 2022 de boeken in als een traumatiserend jaar. De reis van Spanje naar Nederland verloopt nooit vlekkeloos, maar dit jaar ging het wel erg mis. Onze kindertjes moesten toezien hoe de met cadeautjes afgeladen stoomboot naar de bodem zonk. Een druipende goedheiligman en zeiknatte pieten dweilden met de spreekwoordelijke kraan open. Kinderen flipten. Woedende ouders riepen omroep NTR ter verantwoording. Nationale chaos dreigde. 

Ik dacht dat het Sinterklaasjournaal, nooit te beroerd om maatschappelijke thema’s in de uitzending te verstoppen, aanschouwelijk maakte wat er gebeurt wanneer de klimaatcrisis tóch geen hoax blijkt en Nederland op termijn grotendeels onder water komt te staan. Dan verdwijnen niet alleen de cadeautjes onder water, maar ons hele hebben en houwen. De brute boodschap zou kunnen zijn ‘wen er maar aan of doe er iets aan’. Maar even later kwam Sint in zijn privéjet naar Hellevoetsluis gevlogen! In klimaatbewust Nederlands klinkt daar geen woord Spaans in door: niks mis met vliegen over korte afstand.

Mijn verbazing groeide. Nadat Sint geland was, was er toch een boot en voer hij de haven binnen. Men zong vrolijke liedjes zonder de woorden zwart en knecht, zodat de meeste mensen er prettig naar kunnen luisteren. Gezellig. O, maar wacht. De schipper heette Hein en werd door Sint gepromoveerd tot piet. Piet Hein. Aanleiding om met zijn allen te zingen: zijn naam is klein, zijn daden benne groot. Ik viel van mijn stoel. Piet Hein was een zeerover in dienst van West-Indische Compagnie. Hij overviel de zilvervloot van de Spanjaarden. Best grappig, maar dat zilver hadden die Spanjaarden door dwangarbeiders onder erbarmelijke omstandigheden uit de mijnen van het Boliviaanse Potosí laten halen. Zij hadden het dus gestolen en Piet Hein pakte het vervolgens van hen af. Dat is heling, geen heldendaad.

Sint, ik ben het kwijt. Aan de ene kant nemen we afscheid van racisme, aan de andere kant zingen we ons koloniale verleden weer naar binnen. In Austerlitz besparen we brandstof bij de intocht (geen fanfare op de kar), u vliegt in een privéjet naar Hellevoetsluis. Wat is in anno 2022 uw boodschap? 

Carol Dohmen