Fred Wouters blikt terug: ‘Vogels beschermen is hard werken’

Fred Wouters was 15 jaar directeur van Vogelbescherming Nederland. In december vorig jaar ging hij met pensioen. Gezeten in zijn huiskamer in Austerlitz, met uitzicht op zijn vogelrijke tuin, blikt hij terug op deze periode. 

door Carol Dohmen

Austerlitz - Het vogelen kreeg Wouters met de spreekwoordelijke paplepel ingegoten. Met zijn vader en oudere broer trok hij er op zesjarige leeftijd al op uit. Hij herinnert zich zijn eerste magische moment: ,,Ik was alleen op pad in de polders boven Rotterdam. Het vroor dat het kraakte en ineens zag ik hem, de roerdomp! Een zeldzame vogel die zich normaal gesproken tussen het riet ophoudt. Als er gevaar dreigt gaat hij recht overeind staan, met zijn snavel loodrecht de lucht in. Als een rietstengel. Die reflex – in vogeljargon de paalhouding – vertoonde die roerdomp midden op het ijs ook toen hij mij ontdekte. Ik vond dat zó fascinerend!”

De fascinatie voor vogels zou hem nooit meer verlaten. Na een groene studie volgden banen bij de overheid in binnen- en buitenland. Toen hij 50 werd besloot hij verder te kijken. ,,Ik had prachtig werk, maar ik verlangde naar een baan buiten de overheid. En hoewel het niet in mijn hoofd zat, wist ik bij het zien van de vacature voor directeur Vogelbescherming meteen dat het mijn functie was.”

Wouters kende de bestuurlijke wereld en wist ‘voor een goed project is altijd geld’. Vanuit die overtuiging zocht hij naar samenwerking met anderen. ,,Vogelbescherming is een private belangenbehartigende organisatie. Ze krijgen geen ongelabeld geld van de overheid. Ik heb gezocht naar ruimte om met eigen financiële middelen overheden te verleiden bij de uitvoering van projecten hun eigen doelen mee te financieren. Dat is aardig gelukt, samen met mijn collega’s.” Hij noemt een aantal succesvolle voorbeelden in Nederland: ,,Denk aan de weidevogelvriendelijke zuivel in de schappen. Woningcorporaties die bij het renoveren van hun woningen rekening houden met nestmogelijkheden voor bijvoorbeeld de gierzwaluw en huismus.” Vogels die in de jaren zestig bijna verdwenen waren, zoals de kerkuil en ooievaar, zijn dankzij de inspanning van Vogelbescherming weer algemene vogels geworden. In het buitenland hielp Vogelbescherming landen als Marokko en Mauretanië vergelijkbare organisaties op te zetten. “Er zijn veel trekvogels die jaarlijks grote afstanden over de hele wereld afleggen. Het is van cruciaal belang dat alle plekken waar ze onderweg stoppen om te eten, te rusten of te broeden, beschermd worden. Als er één schakel wegvalt, kan het hele systeem in elkaar storten. Dat kunnen we ons als wereld niet veroorloven.” De zeearend en de kraanvogel keerden terug naar Nederland doordat hun broedgebieden beschermd worden en dankzij internationale samenwerking.         

BELANG VOGELS ONDERSCHAT

Zorg voor inheemse vogels en hun leefgebied, de missie van Vogelbescherming, is niet voor iedereen vanzelfsprekend. ,,Vogels vertellen je of de kwaliteit van een leefmilieu goed is. Als ze er hun jongen grootbrengen, is het in orde. Dan heb je geen dikke onderzoeksrapporten nodig.” Wouters maakt zich boos wanneer er neerbuigend over ‘vogeltjes’ wordt gedaan. ,,Zoals sommige bestuurders bij de besprekingen over Lelystad Airport. Ze vonden dat de vogeltjes maar ergens anders moesten gaan zitten. Terwijl het pal naast één van de belangrijkste gebieden ligt voor het voortbestaan van allerlei soorten trek- en watervogels. Beschermen bestaat voor een deel uit het opheffen van onwetendheid. Veel bestuurders hebben echt geen idee van de gevolgen van hun beslissingen op vogels en natuur. Of ze hebben er lak aan.”

Nu Wouters met pensioen is, komt er meer tijd voor andere zaken. Naast reizen en sporten zal hij zich blijven inzetten voor de vogels. ,,Ik wil me nuttig blijven maken, bijvoorbeeld door mensen te enthousiasmeren voor vogelvriendelijk tuinieren. En ik heb nu natuurlijk veel tijd om zelf weer vogels te gaan spotten. Daar zie ik erg naar uit.”