Mishandelde bomen op Heidestein?

ZEIST/DRIEBERGEN Al vanaf 2009 zijn ze bezig, bijna elke vrijdagmorgen kun je ze tegenkomen in Heidestein, soms ook in Bornia. Dan werken vrijwilligers van Utrechts Landschap aan het meerjarenproject om de Amerikaanse vogelkers uit de bossen en van de heide te verwijderen, laat deze Stichting weten.

,,Meneer, mevrouw, mag ik u iets vragen? Wat doet u daar met die bomen?’’ Regelmatig horen de vrijwilligers deze vraag tijdens hun werkzaamheden. Niet verwonderlijk, het ziet er tamelijk vreemd uit wat ze doen. Ergens op heuphoogte verwijderen ze rondom een deel van de bast van een boom, of je ziet ze kleine boompjes uit de grond trekken. Bomen zijn toch juist belangrijk, dus waarom deze ‘vernieling’? De dames en heren die de noeste arbeid verrichten leggen het graag uit.

Amerikaanse vogelkers

Tijdens de bebossing in de periode 1930 – 1940 is de Amerikaanse vogelkers op grote schaal aangeplant in heidebossen op de droge zandgronden. Het snel verterende blad zou de bosgrond snel vruchtbaar maken. De soort werd ingezet bij aanplant van grove den en als ‘vulhout’ voor bodembedekking en bodemverbetering in jonge aanplant van naaldhoutsoorten.

Je kunt deze vogelkerssoort als boom of struik tegenkomen in bossen, bermen en tuinen. De Amerikaanse variant van de vogelkers onderscheidt zich van onze inheemse soort door meer langwerpige en glanzend bladeren. Als je een stukje van de bast van een takje krabt, komt een sterke amandelgeur vrij.

Bospest

De ‘Amerikaan’ had het goed naar zijn zin op Nederlandse bodem, verspreiding ging als een tierelier. De kleine kersen worden graag door vogels en zoogdieren, zoals vossen, gegeten. De pitten worden ‘onderweg’ uitgepoept. Ze kiemen en groeien sneller dan zaailingen van onze gewenste inheemse boomsoorten. Hierdoor kunnen ze natuurlijke verjonging van het natuurbos in de weg staan.

Vanwege deze groeikracht wordt de Amerikaanse vogelkers tot de zogenaamde invasieve exoten gerekend. Ook de fauna vormde geen belemmering voor de explosieve groei. Omdat de bladeren en bast giftig zijn laten reeën en schapen de vogelkers met rust. Ook insectenlarven zijn nauwelijks hiertegen opgewassen.

Vanwege het ‘succes’ kreeg de Amerikaanse vogelkers al snel de bijnaam ‘bospest’. De boomsoort vormt een heuse bedreiging voor onze inheemse planten en dieren. Hij vermindert de soortenrijkdom en verandert de soortensamenstelling van de aanwezige planten.

Systematisch verwijderen

Op de plekken waar het werk van de vrijwilligers klaar is, komen varens en bosbessen tevoorschijn. Inheemse bomen zoals lijsterbes en vuilboom krijgen weer groeikansen. Ook voor de langzaam groeiende eiken valt een geduchte concurrent weg. Echter, voordat het zover is moet het vrijwilligersteam nog wel een paar keer terugkomen. De vogelkers is een taaie! Want als je hem bij de grond omzaagt, komen op diverse plaatsen nieuwe boompjes uit de stamvoet omhoog. Vandaar dat de bast ‘geringd’ wordt op heuphoogte. Door de stam rondom in te zagen of de bast te ‘schillen’ wordt de sapstroom onderbroken. Het voedsel dat in de bladeren wordt gemaakt komt daardoor niet meer bij de wortels. De tussentijds aangemaakte wilde loten op de stam worden door de vrijwilligers weggekapt. Binnen enkele jaren is de boom uitgeput en zal dan sterven.

(Vogel-)kers op de taart

Het verwijderen van de bospest is en was zonder twijfel een meerjarenplan. Nu er bijna geen bomen meer staan die kersen dragen, kan Heidestein nagenoeg vogel(kers)vrij worden verklaard. Dit neemt natuurlijk niet weg dat vogels nog altijd elders vergaarde kersenpitten in het gebied kunnen verspreiden. En voor de vrijwilligers van Utrechts Landschap blijft er nog genoeg ander werk over. Vanzelfsprekend zijn ze altijd bereid uw vragen te beantwoorden!

Over Utrechts Landschap
Utrechts Landschap beschermt natuur en monumentaal erfgoed in provincie Utrecht. Er is dicht bij huis zoveel moois te vinden: weelderige bossen, uitgestrekte heidevelden, vogelrijke uiterwaarden en draaiende molens. Dat mag niet verdwijnen!

Sinds 1927 koopt deze organisatie natuur en erfgoed aan om het te behouden voor toekomstige generaties. We beheren het en stellen het open voor publiek. Inmiddels hebben we ruim 5.600 hectare natuur, buitenplaatsen, 23 molens, Kasteel Loenersloot en Steenfabriek Bosscherwaarden veilig- en opengesteld.

Het werk van Utrechts Landschap is mogelijk dankzij de steun van 31.000 donateurs (Beschermers), 800 vrijwilligers en 70 bedrijfsvrienden. Wilt u meedoen of meegenieten? Kijk op www.utrechtslandschap.nl.