Van links naar rechts: burgemeester Janssen met het eerste boek, auteurs Jan van Es en Bernt Feis en Peter de la Mar, projectleider namens het geheugen van Zeist.
Van links naar rechts: burgemeester Janssen met het eerste boek, auteurs Jan van Es en Bernt Feis en Peter de la Mar, projectleider namens het geheugen van Zeist. Carolien Paasman

‘In het spoor van de Prins’ in Slot Zeist

29 maart 2022 om 06:17 Overig

ZEIST  In Slot Zeist presenteerden de auteurs Jan van Es en Bernt Feis hun nieuwe boek: In het spoor van de Prins - De wereld van Willem III’. Dat boek is uitgegeven door het Platform Rampjaarherdenking 1672-2022. 

door Carolien Paasman

Zeist was in het rampjaar 1672 even middelpunt van de wereld toen Zonnekoning Lodewijk XIV er verbleef met zijn gevolg. De koning zelf logeerde in de villa die in 1939 is gesloopt om plaats te maken voor het politiebureau. Best mooi dus, dat Slot Zeist even het middelpunt was van de rampjaarherdenking.

Platform presenteert biografie van Willem III

,,Het volk was redeloos, de regering radeloos en het land reddeloos.’’ Misschien kunt u zich deze zin nog herinneren uit de geschiedenisles op de lagere school. Redeloos, radeloos en reddeloos beschrijven het Rampjaar 1672. Dat is precies driehonderdvijftig jaar geleden en daarom is het Platform Rampjaarherdenking opgericht. In dit jaar werd de Republiek aangevallen door Frankrijk, Engeland, Keulen en Münster. 

Het Franse leger -120.000 man sterk- trok op. De soldaten plunderen en vernielden alles wat ze tegenkwamen. Het belangrijkste huis van Zeist, Ridderhofstad Blikkenburg, werd vernield.  

Het jaar 1672 was volgens het platform een ,,waterscheiding in onze geschiedenis, met belangrijke en tot de dag van vandaag niet te missen lessen voor jong en oud. Over vrijheid en wat die kost en brengt. Vrijheid die bevochten werd mét het water en óp het water.’’

Jan van Es schreef de hoofdstukken over Willem III en Bernt Feis nam de routes voor zijn rekening. ‘In het Spoor van de Prins’ is vooral geschreven om te lezers te inspireren tot een reis door de wereld van Willem III; die reis kan al lezend, maar ook te voet, per fiets of eventueel per auto worden afgelegd, meldden de auteurs in het voorwoord. ,,Wij hopen dat de Nationale Rampjaarherdenking in 2022 hiervoor een startpunt kan bieden!’’ 

KUNSTVERZAMELAAR Bij de drukbezochte boekpresentatie in de Spiegelzaal van Slot Zeist gaf Jan van Es een inleiding over het bewogen leven van Willem III die in het Rampjaar 1672 een belangrijke rol speelde en daarna dertig jaar leiding zou geven aan de Europese coalitie tegen de Franse Zonnekoning die zijn rijk wilde uitbreiden. 

Oorlog voeren was een van de favoriete bezigheden van Willem III, maar hij hield ook van de jacht, was een verwoed kunstverzamelaar en liet paleizen bouwen zoals Het Loo bij Apeldoorn. Het boek belicht de verschillende kanten van deze Oranjetelg in uitbundig geïllustreerde hoofdstukken.

JACHTPARTIJEN Prins Willem III had familie op de Utrechtse Heuvelrug wonen, zoals zijn achterneef Willem Adriaan van Nassau, die in 1677 -vijf jaar na het rampjaar- de heerlijkheid Zeist kocht om daar een monumentaal lustslot te bouwen. Het was het eerste, grote bouwwerk van Jacob Roman. Opdrachtgever Willem Adriaan, graaf van Nassau-Odijk, kon het bouwwerk alleen maar realiseren met financiële steun van de stadhouder-prins. Eenmaal afgebouwd was Slot Zeist een ideale uitvalsbasis voor vorstelijke jachtpartijen op de Heuvelrug. Bij de bouw werden kosten noch moeite gespaard. Daniël Marot tekende voor de vormgeving van het interieur. Zijn muur- en plafondschilderingen zijn grotendeels bewaard gebleven. Alweer een lijntje tussen Zeist en de hoofdpersoon in het boek.  

PARALLELLEN MET VANDAAG Kijkend naar het Rampjaar dat nu driehonderdvijftig jaar achter ons ligt ziet Van Es parallellen met de huidige tijd. De Europese orde werd bedreigd door de agressieve en expansieve koers van de Zonnekoning, die bovendien de Hugenoten en overige andersdenkenden meedogenloos vervolgde. Willem III had het niet gemakkelijk, met regenten die hun handelsbelangen voorop stelden en het wel op een akkoordje met de Zonnekoning wilden gooien en bondgenoten met slappe knieën.

Ook in die tijd was er een propaganda-oorlog. De Prins maakte gebruik van moderne technieken. In boeken, prenten en pamfletten werden de roemrijke daden van de stadhouder en het wangedrag van de Zonnekoning belicht.  

SUCCESVOL DIPLOMAAT Willem III was een succesvol diplomaat; hij bouwde zijn hele leven aan een coalitie. Dat Europese veiligheidssysteem hield meer dan veertig jaar stand en leidde ertoe dat Lodewijk XIV uiteindelijk zijn ambities moest opgeven.  

,,We lezen over vroeger om te leren voor vandaag,’’ zei burgemeester Koos Janssen die het eerste exemplaar van het boek enthousiast in ontvangst nam. ,,Op sommige boeken kan ik mij echt verheugen. Dit boek heeft me zoveel voorpret gegeven.’’ Ook de burgemeester zag gelijkenissen tussen heden en verleden. ,,Wat leren we ervan, voor deze tijd.’’

RONDLEIDINGEN In 2022 worden in Zeist allerlei initiatieven ontplooid om invulling te geven aan de herdenking van het Rampjaar 1672. Zo is er bijvoorbeeld een tentoonstelling in de bibliotheek voor kinderen vanaf zeven jaar. Die begint op 2 april. Vanaf 27 april geven gidsen van Gilde Zeist speciale Rampjaar-rondleidingen. Het hele programma vindt u op: www.geheugenvanzeist.nl

‘In het spoor van de Prins, de wereld van Willem III’ is een uitgave van Platform Rampjaarherdenking. Het boek kost € 19,95 en is te koop bij de boekhandel.

Bezoekers van de boekpresentatie kregen een voorproefje van de speciale rondleiding.
Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie