Ook tsaar Alexander I bezocht Zeist

In onze serie Hoog bezoek aan Zeist dit keer aandacht voor het bezoek dat tsaar Alexander I Romanov van Rusland op 5 juli 1815 aan ons dorp bracht. De Zeister royaltydeskundige en Frankrijkkenner Anne Louis Cammenga vertelt erover.

door Maarten Bos

Zeist - Anne Louis: “De tsaar kwam vooral naar Zeist om de Hernhutters te bezoeken. De Russische vorst was een diep gelovig man en was erg geïnteresseerd in het werk van de Broedergemeente.
Zijn bezoek is uitgebreid gedocumenteerd, onder meer in de archieven van de Hernhutters. Hij gebruikte de lunch bij de Hernhutters, woonde een dienst bij in de Broederkerk en bezocht het Zusterhuis en Weduwenhuis’’.

“De tsaar was in Nederland omdat hij een rondreis door Europa maakte nadat hij Napoleon had verslagen. Hij werd overal als held en bevrijder ontvangen. Ook in Zeist had de bevolking versieringen aangebracht en werd er gevlagd. Het had overigens weinig gescheeld of de Russische vorst had Zeist links laten liggen. Het gevolg was het dorp al gepasseerd maar toen Alexander dat bemerkte gaf hij opdracht rechtsomkeert te maken. Hij kon Zeist niet zomaar voorbijgaan, want de Hernhutters waren zeer actief in de Russische Oostzeeprovincies.’’

‘’De tsaar was voor alles een oprecht diepgelovig man. Zijn erenaam was dan ook ‘de Gezegende’. Napoleon viel hem aan omdat de Russen de handel met Engeland bleven voortzetten. Maar de Franse keizer verkeek zich op de taaiheid van de Russen en van de tsaar zelf. Napoleon onderschatte Alexander enorm, hetgeen de Franse Keizer uiteindelijk fataal is geworden. Nadat Napoleon Rusland had aangevallen, rustte de Russische vorst namelijk niet voordat hij Parijs had veroverd. Daarna maakte hij zijn zegevierende Europese rondreis waarbij hij onder meer Nederland en dus ook Zeist aandeed.’’

Alexander logeerde tijdens zijn verblijf in Den Haag bij Koning Willem I. De Nederlandse Monarch was een vriend van hem. De zus van Alexander, Anna Paulowna, trouwde in 1815 met de latere Koning Willem II. ‘’Zij bracht vele juwelen mee naar Nederland, die nog altijd in het bezit zijn van de Oranjes. En toen Koningin Beatrix jaren geleden Rusland bezocht vonden veel Russen dat heel belangrijk. Beatrix heeft immers het Romanovbloed van Anna Paulowna door haar aderen stromen. In Zeist herinnert de Anna Paulownalaan nog aan de Russische echtgenote van Willem II.”

Cammenga vervolgt: “Alexander was tsaar van 1801 tot 1825. In dat laatste jaar is hij overleden. Hij werd 48 jaar oud en opgevolgd door zijn broer Nicolaas I. Tsaar Paul was zijn vader en de beroemde tsarina Catherina de Grote was zijn grootmoeder. Alexander was conservatief en droeg veel bij aan de Restauratie van Europa na de Franse Revolutie. Toch voerde hij tijdens zijn bewind ook de nodige hervormingen door in zijn vaderland.

Kortom, het was een zeer beroemd man die de bevolking van Zeist op 5 juli 1815 bijzonder hartelijk in haar midden heeft verwelkomd.”