Onooglijk bureautje blijkt schat

Asta Diepen Stöpler

Kunstwereld op zijn kop

Een stoffig, vies bureautje ergens vergeten op zolder. Een statig huis uit de jaren ‘30 in Zeist verborg een onvermoede schat. Het leven van Helene Smit veranderde door de ontdekking van dit meubelstuk dat van grote waarde bleek te zijn. Ze schreef er een op waarheid gebaseerde roman boek over: ‘Lot 33’.

Zeist - “De internationale kunstwereld stond binnen een week op zijn kop. Veilinghuizen Sotheby’s en Christie’s waren meer dan geïnteresseerd. De ontdekking haalde de wereldpers, onder meer de New York Times.”
Lang stond het bureau, ontworpen door de bekende Franse architect en ontwerper Pierre Chareau (1883 – 1950) vergeten op zolder. “Ik wilde het foeilelijke tafeltje vol verfvlekken eigenlijk wegdoen. Maar een kennis zag de bijzondere waarde er van. Zo begon een spannend avontuur om de geschiedenis ervan te achterhalen”, vertelt Smit.

Medio april verscheen ‘Lot 33’, het boek waarin Smit beschrijft wat er daarna gebeurde. “Kunstkenners stellen het werk van Chareau hoog op prijs. Binnen de kortste keren kwam de vice president van Sotheby’s Frankrijk, Cecile Verdier kijken. Ze was zeer onder de indruk, want het ging hoogstwaarschijnlijk om een originele ‘Chareau’. Maar om het te kunnen verkopen moest wel duidelijk zijn dat het niet om naziroofkunst ging. Dit betekende het begin van een bijzondere zoektocht in gemeentearchieven en van vele gesprekken met oud-bewoners van het huis en nazaten daarvan”, aldus Smit. “Het bureau, gemaakt in de jaren ‘20 van de vorige eeuw, heeft veel levens beroerd. Het meubelstuk is van hout en metaal en weegt ruim 100 kilo. Dit verklaart waarom het al die tijd op zolder stond. Na diepgaand onderzoek door Sotheby’s en Smit was in 2016 de weg vrij voor Sotheby’s Parijs om het ter internationale veiling aan te bieden onder lotnummer 33. Een grondige restauratie zorgde voor een complete metamorfose. “Het bureau is zo mooi geworden, dat ik het eigenlijk wel wilde houden”, besluit Smit.