Gedenksteen op 2e Dorpsstraat Zeist herinnert aan Gerrit Leijte

ZEIST Het Geheugen van Zeist en het 4 en 5 mei Comité laten op bevrijdingsdag donderdag 5 mei gedenksteentje ter herinnering aan Gerrit Leijte voor de 2e Dorpstraat 32b onthullen.Wethouder Marcel Fluitman zal met nabestaanden de onthulling van dit gedenksteentje verrichten. 

Voorafgaand aan de onthulling wordt om 9.00 uur het bevrijdingsvuur ontstoken en is er een korte plechtigheid. Deze begint om 9.15 uur in het gemeentehuis aan het Rond 1 in Zeist. Na de plechtigheid gaat het gezelschap lopend naar de 2e Dorpsstraat. Iedereen is welkom. Na de onthulling is er gelegenheid tot napraten. 

GERRIT LEIJTE In 1910 vestigde de 25-jarige Gerrit Leijte zich in Zeist. Hij begon een rijwielhandel aan de 2e Dortpstraat 32b. In dat jaar trouwde Gerrit met Antje Vierstra. Ze kregen 3 kinderen. Na de scheiding van Antje trouwde Gerrit met Mientje Gertenaar. Uit dit huwelijk werd zoon Rien geboren. Helaas overleed Mien in 1931. In 1932 begon Gerrit een lat-relatie met Polly Tismeer. Zij woonde in de oorlog in Amsterdam.

Gerrit was heel actief in het Zeister maatschappelijk leven. In de vooroorlogse jaren was er geen Zeister comité, waar fietsenhandelaar Leijte geen actieve rol in vervulde. Hij was lid van het Oranjecomité, bestuurslid van de Zeister Handelsvereniging, lid van het Comité ter opluistering van het 45-jarig bestaan van het Koninklijk Zeister Harmonie Gezelschap, commissaris van de Zeister glasverzekeringsmaatschappij Saestum, penningmeester van de gymnastiekvereniging Bato enzovoorts enzovoorts. Hij organiseerde in Zeist verder onder meer een Sinterklaasfeest voor 700 kinderen en een wegschaatswedstrijd op topniveau.

JOODSE KINDEREN Al in juli 1942 werd hem gevraagd of hij onderduik kon regelen voor twee joodse kinderen. Hij sloot zich aan bij de Groep-Brommet en maakte daarbij intensief gebruik van zijn verbinding met Zeist. Aldus werd Gerrit Leijte één van de eerste jodenhelpers in Zeist. Zijn Zeister onderduikorganisatie bestond uiteindelijk uit circa 20 mensen, waaronder zoon Rien en schoondochter Marie Leijte-Prins. Zij hebben vele Joodse mensen geholpen.

LIST Door verraad werd Gerrit samen met zijn broer, zijn zoon Rien en een vriend op vrijdag 16 juli 1943 gearresteerd. Gerrit werd overgebracht naar de gevangenis in Scheveningen. Gerrit werd als spil van de organisatie een week lang zwaar verhoord door de beruchte chef-rechercheur Kees Kaptein. Gerrit wist met een list vrij te komen en is tot aan het eind van de oorlog samen met zoon Rien ondergedoken.

FAILLISSEMENT De spanningen van het illegaal werk eisten na de bevrijding een grote tol. De ooit zo florerende rijwielhandel ging failliet. Gerrit Leijte zelf vertrok naar Polly in Amsterdam, maar werd na zijn overlijden op 20 januari 1956 begraven op de algemene begraafplaats in Zeist.

GEHEUGEN VAN ZEIST Deze gedenksteentjes worden onthuld in een serie stenen die herinneren aan verzetsstrijders, Holocaustslachtoffers, onderduikers en plekken en gebeurtenissen die in de Tweede Wereldoorlog in Zeist, Austerlitz, Den Dolder, Huis ter Heide en Bosch en Duin hebben plaatsgevonden. Zo ontstaat een blijvende route die de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog in stand houdt. Het project is een initiatief van het Geheugen van Zeist en het 4 en 5 mei Comité in Zeist. Het project wordt door vrijwilligers uitgevoerd. De verhalen achter de gebeurtenissen of bijzondere plekken zijn terug te vinden op de website www.geheugenvanzeist.nl De website is een initiatief van de samenwerkende erfgoedpartners in de gemeente Zeist.