Ria (73) zoekt halfbroer of -zus uit Zeist

ZEIST Ria Berkelaar-Wirsing droomt ervan om dat ándere kind van haar biologische vader te ontmoeten. Het moet iemand van haar leeftijd zijn. Hun moeders waren immers tegelijkertijd zwanger van Jack -voluit Isaac- Roskam. De meisjesnaam van de moeder van haar halfbroer of -zus is Klomp. Toen ze zwanger was, woonde zij in Zeist bij haar ouders. Die hadden Jack Roskam in de kost. Ria doet haar verhaal omdat ze ,,alles wil hebben geprobeerd om een bloedverwant te vinden voordat ze haar ogen sluit.’’

Het verhaal van Ria Berkelaar begint in het najaar van 1948 in Hoofddorp met een toevallige ontmoeting tussen Ria’s moeder Rietje van der Wilt en haar biologische vader, Jack Roskam. 

NEGEN JAAR OUDER De zeventienjarige Rietje is met de bus onderweg naar Vinkeveen. Een man -de negen jaar oudere Jack- stapt op de bus en vraagt: ,,Is het gepermitteerd als ik naast u kom zitten.’’ De man vist naar informatie over de knappe jongedame die naast hem zit. Een  paar dagen later staat hij voor de deur bij haar ouderlijk huis en vraagt haar mee uit wandelen. Ze gaat mee. Tegen de zin van de jonge vrouw heeft de man gemeenschap met haar. Thuis durft Rietje dat niet op te biechten. 

NIET DE BEDOELING Kort daarop komt Jack Roskam weer langs en betuigt spijt; hij had zich laten gaan en dat was zijn bedoeling niet geweest. Jack belooft  met haar te trouwen en neemt haar mee naar zijn ouders in Middelburg. Ze kiezen een datum uit: de huwelijksvoltrekking moet plaatsvinden op 10 april 1949. Zover zal het niet komen, ook omdat Ria’s vader al getrouwd is.

ONGEMAKKELIJK Ria’s moeder vertelt later dat het een vreemde ervaring is geweest, dat bezoek aan de mensen die haar schoonouders zouden worden. Haar geliefde stuurde haar met zijn moeder naar het strand voor een wandeling. Een ongemakkelijk bezoek. De vermeende schoonouders wisten niet van zijn eerdere huwelijk, Jack kwam te pas en te onpas bij hen. De aanstaande bruidegom was niet bepaald liefdevol en zorgzaam voor zijn toekomstige bruid, die nota bene in juli 1949 uitgerekend was. ,,Jack heeft zich na het bezoek van mijn moeder in maart 1949 niet meer laten zien bij zijn ouders. 

TWEE ZWANGERE VROUWEN Tot een huwelijk is het nooit gekomen. Jack Roskam was al getrouwd, zijn huwelijk was kinderloos. Daarnaast waren twee andere vrouwen van hem in verwachting. Beide zwangere vrouwen rekenden erop dat ze kort daarna als mevrouw Roskam door het leven zouden gaan.

FAMILIE KLOMP De aanstaande bruidegom liet zich niet meer zien bij zijn zwangere verloofde. Reden voor Ria’s grootmoeder om met haar dochter poolshoogte te nemen bij de vader van het ongeboren kind. Jack werkte als chauffeur op een reisbus en was in de kost bij de familie Klomp in Zeist. Ria’s moeder en grootmoeder deden hun verhaal aan de vrouw des huizes; zij zochten Jack. De vrouw begon onbedaarlijk te huilen. Ook haar dochter was zwanger van kostganger Jack. 

BOVENOP BED Ria kent de verhalen goed, haar moeder deelde ze met haar toen ze, wat ouder, zoveel mogelijk wilde weten: ,,Mijn oma is alleen de kamer van de heer Roskam ingegaan en trof hem in beige kostuum, leunend bovenop het bed. Hij rookte een sigaret. Mijn grootmoeder heeft z’n boordje strak opgedraaid en hem toegebeten dat ze hem wat zou aandoen als hij ooit het hart zou hebben om haar dochter nog eens op te zoeken. Die kleine zou zonder hem toch wel groot worden.’’ 

BUITENECHTELIJK Ria wordt geboren als buitenechtelijk kind. ,,Ik ben één jaar geworden in Middelburg. Mama was er met mij heengereisd, we hebben er een nachtje geslapen. Oma had mijn jurkje nog gewassen toen ik ‘s middags een slaapje deed.’’

PAPA WIRSING Als Ria bijna drie jaar oud is, trouwt moeder Rietje met ‘Papa Wirsing’. Ria wordt bijgeschreven in het trouwboekje en draagt voortaan zijn achternaam. ,,Papa Wirsing was mijn papa. Ik heb nooit gemerkt dat ik anders was voor hem, alleen mocht de naam Jack Roskam in ons gezin niet genoemd worden.’’ Ze krijgt drie zussen en een broer en weet niet beter dan dat ze dezelfde vader delen, tot ze op zekere dag uit school komt.  De stiefvader zit aardappels te schillen aan de keukentafel. Huilend vertelt hij het elfjarige meisje hoe de vork in de steel zit. Oma Van der Wilt had hem daartoe aangezet nadat de biologische vader een paar dagen eerder aan de deur kwam en naar zijn kind had gevraagd. 

GROOT GEHEIM De jonge Ria moest verder met een groot geheim waar ze beslist met niemand over mocht praten; haar stiefvader had haar bij het trouwen erkend en daar moest ze het mee doen. ,,Ik weet nog wel dat ik het allemaal heel raar vond. Gevoelsmatig vind ik het nog steeds heel raar dat hij zo zat te huilen.’’ Twee jaar later, in 1962, is haar grootmoeder overleden.

BESPIED Jack Roskam is vaker gezien in het dorp waar Ria opgroeide. ,,Toen ik zestien was, werkte ik bij de bakker en merkte ik een man op in een auto die maar steeds naar me zat te kijken terwijl hij de krant aan het lezen was.. Als ik naar hem keek, deed hij de krant omhoog. Toen ik naar buiten ging om de zonneschermen op te draaien, maakte hij zich met een rotvaart uit de voeten. Ik heb hem vaker gezien.’’

BRIEF VAN OPA ROSKAM Veel later, in 1998, krijgt Ria van haar moeder de brief die ‘opa Roskam’ in 1949 had geschreven. Jacks vader schrijft dat hij van zijn zoon houdt, ondanks zijn gedrag. ,,Opa Roskam had wat geld bijgesloten. Centjes voor het kind, zo omschreef hij dat.’’

OVERLEDEN Zo af en toe onderneemt Ria een poging om contact te zoeken met haar biologische vader en zijn familie. Pogingen die allemaal zijn gestrand. ,,Ik heb gebeld naar mensen met de naam Roskam in Middelburg. Ik heb toen een neef van mijn vader aan de lijn gehad, maar ben er niet verder mee gekomen. Hij wist me te vertellen dat mijn vader overleden was.’’ 

SLUIMERENDE WENS De sluimerende wens om haar halfbroer of -zus te zoeken zet ze opzij als ze in de jaren ‘80 van de vorige eeuw ernstig ziek blijkt en haar herstel alle aandacht vraagt. Later nemen andere gebeurtenissen haar in beslag, zoals het overlijden van haar zoon en de zorg voor haar man die zijn kortetermijngeheugen verliest.

LAATSTE POGING Nu -in haar 73e levensjaar- wil ze toch nog een poging wagen. ,,De laatste tijd komt het verlangen meer naar voren. Loopt er ergens iemand rond die misschien hetzelfde verlangen heeft. Een leeftijdsgenoot waarmee ik een verbintenis heb doordat we dezelfde biologische vader delen. Er ontbreekt een schakeltje, er is een stukje in mij waarvan ik niets weet. Ik ben benieuwd naar de halfbroer of -zus die dat met je deelt.’’

BESCHIKT U OVER INFORMATIE Ria Berkelaar-Wirsing zoekt een man of vrouw die rond 1949 is geboren in Zeist waarvan de moeder Klomp als meisjesnaam had. Wie Ria mogelijk verder kan helpen, wordt verzocht een e-mail met telefoonnummer te sturen naar: denieuwsbode@bdu.nl In het onderwerpsveld vermeldt u: voor Ria Berkelaar. Ria zal dan contact opnemen.