Tweede lustrum Austerlitz Zorgt: burgerkracht werkt

AUSTERLITZ Zorgcoöperatie Austerlitz Zorgt viert in december het tienjarig bestaan. Jan Smelik, oprichter en oud-voorzitter, kijkt samen met huidig voorzitter Charles Laurey naar behaalde successen en nieuwe uitdagingen. Ze weten zich gesteund door bijna vijfhonderd leden, vele vrijwilligers en niet te vergeten de gemeente Zeist.

door Carol Dohmen

Jan Smelik gelooft niet in voorzienigheid. Niettemin zag hij bij de oprichting van Austerlitz Zorgt een aantal zaken wel heel mooi bij elkaar komen.

SCHRIJNENDE VERHALEN ,,Tijdens een vergadering van Austerlitz Belang in 2012 bleek dat de grote behoefte aan zorgwoningen in het dorp nog steeds niet in concrete plannen werd vertaald. Er waren schrijnende verhalen van mensen die op hoge leeftijd noodgedwongen het dorp uit moesten. Bovendien bleek dat het bestaande welzijnsaanbod vanuit MeanderOmnium nauwelijks bekend was bij mensen en niet aansloot op de Austerlitzse cultuur en structuur. Met vijf mensen hebben we de koppen bij elkaar gestoken en een werkgroep gevormd.” In die werkgroep zaten mensen met veel bestuurlijke en politieke ervaring. Smelik: ,,We namen als burgers het initiatief om zelf te zorgen voor voorzieningen op het gebied van zorg en welzijn. Daarmee betraden we onontgonnen gebied, een ware welzijnswoestijn. Maar we gingen ervoor!”

HOOGELOON EN ELSENDORP De werkgroep bezocht de schaarse burgerinitiatieven die al bestonden, in Hoogeloon en Elsendorp. Smelik: ,,Er werd duidelijk dat een coöperatie een goede vorm was. Het idee van een dorpsondersteuner – een sleutelfunctie in het geheel – kwam van de grond en we vonden meteen iemand die dat perfect zou kunnen.” 

SAAMHORIGHEID Geholpen door de schaal van het dorp, in combinatie met de bestaande onderlinge saamhorigheid, kon er snel worden doorgepakt. ,,In korte tijd hadden we een groot aantal vrijwilligers. Daarmee konden de eerste diensten van start, zoals Austerlitz Eet en Rijdt.” In het dorpshuis wordt nog steeds elke twee weken gekookt door vrijwilligers voor wel vijftig mensen, die gezellig samen eten. Andere vrijwilligers rijden mensen - tegen brandstofvergoeding - naar het ziekenhuis of naar een bezoek aan familie.

NATIONAAL BEKEND Het bestuur timmerde flink aan de weg en zorgde voor goede PR. Landelijk bleef het initiatief niet onopgemerkt. Voorzitter Laurey, werkzaam als bestuurder in de zorg: ,,Ik merk hoe groot die bekendheid van Austerlitz Zorgt is. We zitten als sector midden in de beweging naar positieve gezondheidsvorming en preventie. In mijn werk – zelfs in Veendam – wordt regelmatig gevraagd naar Austerlitz Zorgt. Hoe we het in het dorp met elkaar regelen en welke ruimte we daarvoor hebben genomen.“ Smelik vult aan: ,,En gekregen. Na een korte periode van twijfel heeft de gemeente Zeist ons veel ruimte en het vertrouwen gegeven om als sociaal wijkteam te worden gezien. Dat heeft bijgedragen aan het succes. Wethouder Fluitman heeft indertijd zijn nek voor ons uitgestoken.”

LEVENSLOOPBESTENDIG Austerlitz Zorgt staat voor een nieuwe fase met een nieuw bestuur. Laurey: ,,We bouwen verder op het stevige fundament van onze voorgangers. Vanzelfsprekend gaan we door met het levensloopbestendig maken van het dorp. Daarnaast verbreden we onze diensten naar jonge gezinnen. Bestaanszekerheid en armoedebestrijding zijn actuele thema’s, die een duidelijke relatie met gezondheid hebben. Daar willen we mee aan de slag.” 

POSITIEF EFFECT Smelik: ,,Ik ben ervan overtuigd dat mensen voor elkaar kunnen en willen zorgen. Een organisatie als Austerlitz Zorgt faciliteert dat. Er is aangetoond dat er in Austerlitz minder mensen eenzaam zijn en het positieve effect van een dorpsondersteuner is ook aangetoond. Wat ik spannend vind, is tot welke schaal ons voorbeeld werkt. Austerlitz is een hechte gemeenschap, een enclave. Dat werkt in ons voordeel.” Laurey sluit af: ,,Het vraagt creativiteit om aan te blijven sluiten bij de behoeften van mensen. Dat zal onze leidraad zijn. Bovendien zoeken we naar allianties met andere organisaties, want de behoeften zullen alleen maar groter worden.”

FESTIVITEITEN Het lustrum wordt gevierd in het weekend van 9 tot 12 december, met een symposium, een vertelmiddag over de geschiedenis van gemeenschapskracht in Austerlitz, de uitgave van een jubileummagazine en ministerieel bezoek. In het voorjaar 2023 verschijnt een boek ‘Austerlitz doet het zelf’.

Informatie: www.austerlitzzorgt.nl.